Po co pierwiastki?

Ich nazwy kojarzą się nam bardziej z lekcją chemii a niżeli z ludzkim ciałem. Pierwiastki bo o nich mowa, są nam niezbędne do funkcjonowania i życia, podobnie jak witaminy. Same nie budują komórek ani nie posiadają energii, ale są niezbędne do prawidłowej przemiany materii. Po mimo, że są potrzebne w tak minimalnych ilościach, znaczenie ich jest ogromne. A niekiedy nawet są niezbędne aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować.

Tablica Mendelejewa na talerzu

Wapń – jest niezbędny do budowy zębów, kości, prawidłowej pracy mięśni, także serca, oraz krzepnięcia krwi. Aby zapewnić dzienne zapotrzebowanie wystarczą 3 szklanki mleka lub produktów mlecznych, albo 100 g sera żółtego.
Gdzie szukać wapnia? W mleku i przetworach mlecznych, rybach np. w szprotkach jedzonych razem z ośćmi.

Potas – Jest niezbędny do utrzymania równowagi wodno – elektrolitowej w organizmie, bierze udział w tworzeniu białek, regulując metabolizm aminokwasów. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni, pracy serca w przesyłaniu impulsów nerwowych oraz do utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi.
Niedobór może prowadzić do nadciśnienia, niewydolności krążeniowej a także depresji. Organizm traci dużo potasu w trakcie biegunki, wymiotów, z moczem oraz w chorobach krążeniowych.
Gdzie szukać potasu? Najwięcej znajduje się w się w zielonych warzywach liściastych, pomidorach, ziemniakach, soi, nasionach roślin strączkowych, figach, migdałach, owocach cytrusowych, bananach, rybach morskich i w mięsie.

Selen – jest antyoksydantem, który niszczy wolne rodniki, dzięki czemu zapobiega powstawaniu nowotworów, reguluje procesy antyoksydacyjne komórek, chroni organizm przed szkodliwym działaniem metali ciężkich, pomaga w produkcji nowych białek,
Reguluje prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Reguluje wzrost i rozwój, zwiększa produkcję i ruchliwość plemników.
Niedobór prowadzi do zaburzeń hormonalnych, może być przyczyną niepłodności.
Gdzie szukać selenu? W warzywach kapustnych, drobiu, jajach, rybach morskich takich jak makrela, śledź, ostrygi, w zbożach, otrębach.

Magnez – Jego najważniejszą funkcją jest udział w procesach syntezy i rozpadu związków wysokoenergetycznych. Bierze udział w przemianach węglowodanów i tłuszczy. Niezbędny jest w profilaktyce chorób układu krążenia, cukrzycy, nerwicy, i niektórych nowotworów. Wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu, rozszerza naczynia krwionośne, zapobiega nadkrzepliwości, zmniejsza wrażliwość mięśnia sercowego, obniża ciśnienie krwi,
Niedobór powoduje nadpobudliwość mięśniową, drżenie i bolesne skurcze mięśni, stany lękowe, bezsenność, nerwowość, zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia krwi. Charakterystycznym objawem niedoboru magnezu jest drganie powieki.
Gdzie szukać magnezu? W czekoladzie, kakao, kaszy gryczanej, grochu, soi, chlebie pełnoziarnistym, szpinaku, mięsie i rybach.

Żelazo – To niezbędny składnik hemoglobiny i enzymów odpowiedzialnych za transport tlenu. Bierze udział w tworzeniu i wzroście czerwonych krwinek, utrzymuje bilans cieplny oraz uczestniczy w procesie odpornościowym.
Niedobór prowadzi do anemii.
Gdzie szukać żelaza? Najwięcej żelaza jest w mięsie, podrobach, żółtku jaja, kakao, natce pietruszki, fasolce, orzechach, chlebie pełnoziarnistym.

Chrom – Uczestniczy w przemianach tłuszczy i węglowodanów.
Niedobór bywa przyczyna obniżonej odporności oraz wydajności organizmu, może też objawiać się zaburzeniami neurologicznymi.
Gdzie szukać chromu? Drożdże piwne, banany, szpinak, wątróbka, brokuł, indyk, jaja, kasze.

Fluor – jego niewielkie ilości pomagają zapobiegać próchnicy, oraz wpływają na utrzymanie właściwej struktury kości.
Gdzie szukać fluoru? Fluoryzowana woda pitna, niektóre wody mineralne, produkty mleczne, ziemniaki, zboża, warzywa liściaste.

Jod – jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, do produkcji hormonów regulujących procesy wzrostu i dojrzewania komórek ustrojowych oraz przemian białek, węglowodanów i minerałów, kontroluje ciepłotę ciała.
Niedobór powoduje powstawanie wola endemicznego i opóźnienia w rozwoju.
Gdzie szukać jodu? W jodowanej soli kuchennej, rybach morskich,, żółtym serze, strączkach.

Cynk – Wpływa na przemiany białek, tłuszczy i węglowodanów w organizmie, jest odpowiedzialny za adaptacje wzroku w ciemności, metabolizm kości, transport tlenu, jest antyoksydantem chroniącym organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, umożliwia odczuwanie smaków i zapachów.
Niedobór wpływa na zmniejszenie odporności, infekcje, sprzyja zahamowaniu wzrostu, zaburzenia płodności, suchej skórze, białym plamom na paznokciach.
Gdzie szukać cynku? Ser żółty, fasola, mąka żytnia, kakao, orzechy, wieprzowina, jaja, ryż, twaróg, sałata, marchew, mleko, cytrusy.

Miedź – Dzięki je obecności w krwinkach czerwonych reguluje procesy antyoksydacyjne. Jest niezbędna dla prawidłowego przyswajania żelaza.
Gdzie szukać miedzi? W kakao, soi, wątrobie wieprzowej, fasoli białej, suszonych owocach, kaszy gryczanej, rodzynkach, mące pszennej i żytniej, orzechach włoskich.

Sód – jest ważnym składnikiem płynów zewnątrzkomórkowych, reguluje gospodarkę kwasowo – zasadową, i wodną organizmu, ciśnienie osmotyczne oraz odczyn płynów ustrojowych.
Niedobór występuje bardzo rzadko przy intensywnym poceniu, częściej spotykany nadmiar.

Lepiej nie przesalać

Sól jako przyprawa nie jest niezbędna w organizmie do prawidłowego funkcjonowania komórek.
Jej nadmiar zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego i jego groźnych powikłań, wzmaga pragnienie, prowadzi do obrzęków i zatrzymywania wody w organizmie.
Dzienne spożycie to średnio 15 g soli kuchennej, a zapotrzebowanie jest jedynie na 575 mg sodu i ok 50 mg chloru na dobę. Taką dawkę bez trudu znajdziemy w codziennej diecie nawet bez dosalania potraw.